Wystawa: Wielka Wojna
Data: 28 czerwca 2014 r.
Kliknij TUTAJ i przejdź do wystawy.
UWAGA! Wystawa czynna do 30 stycznia 2015 roku.
Dnia 28 czerwca 2014 roku mija 100 lat od zamachu w Sarajewie, w którym zginął następca tronu austriackiego arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg z małżonką Zofią Chotek księżną Hohenberg. Zamach ten stał się pretekstem wybuchu I wojny światowej nazywanej przez jej uczestników „Wielką Wojną”. Wojny, która zmieniła radykalne oblicze świata.
Dla Polaków wybuch wojny to początek „najdłuższego powstania, które doprowadziło do odzyskania niepodległości”.
W zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu przechowywanych jest mnóstwo archiwaliów, powstałych w wyniku działalności instytucji, urzędów oraz osób prywatnych w latach 1914-1918. Autorzy wystawy dokonali selekcji, tak, aby na ograniczonej przestrzeni zilustrować przebieg działań wojennych i życia codziennego w tym okresie.
Wystawę otwierają obwieszenia o wybuchu wojny oraz regulujące życie w „stanie wojennym” na terenie Wielkopolski. W celu przypomnienia kolejności wydarzeń wojennych wystawiono „Kalendarium wojenne” pochodzące ze spuścizny regionalisty i historyka niemieckiego Adama Bekera. Podczas przedstawiania działań wojennych nie może zabraknąć map, starano się wybrać mapy tak, aby reprezentowane były wszystkie teatry wojny: front zachodni, rejon Bukowiny, bitwa pod Tannenbergiem, front włoski.
Kolejne eksponaty przedstawiają trudy życia wojennego, wśród nich można zobaczyć prośbę o wyreklamowanie męża z wojska, plakat pożyczki wojennej, kartki żywnościowe, pieniądze zastępcze, listę obywateli Królestwa Polskiego przebywających (internowanych?) na terenie powiatu Środa, listy inwalidów wojennych.
Interesującym materiałem jest laurka wykonana przez Polaków – rosyjskich jeńców wojennych z obozu w Zgorzelicach, zawierająca podziękowania za pomoc i opiekę.
Ciekawostką jest również „Jeniec”, tygodnik polskiego obozu jenieckiego w Celle z 1916 roku.
Część ekspozycji poświęcono tragicznym skutkom wojny. Wystawione w niej zostały mi.n.: karta meldunkowa Floriana Manczaka zmobilizowanego w grudniu 1914, który zmarł w szpitalu wojskowym w 1918 roku, lista poległych parafian ewangelickiego kościoła św. Krzyża w Poznaniu, potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia o śmierci syna.
Na wystawie umieszczono także odpis rozkazu armii rosyjskiej nadający order św. Jerzego za odwagę żołnierzowi rosyjskiemu Porfiremu Panasjukowi.
Ciekawym eksponatem jest list Henryka Sienkiewicza z 1916 roku do Zarządu Rady Narodowej w Poznaniu, zawierający podziękowania za połączenie obchodów jego urodzin z pomocą dla bezdomnych ofiar wojny.
Uzupełnieniem wystawy są interesujące fotografie: z frontu w Besarabii, z frontu Toboły – Brody czy też ze szpitali wojennych.
Otto von Hantelmann as lotnictwa niemieckiego, urodzony w Cerekwicy koło Poznania i Lothar von Arnauld de Perier niemiecki as wojny podwodnej, urodzony w Poznaniu są bohaterami kolaży umieszczonych w ostatniej części wystawy, uzupełnionej zdjęciami znanych dowódców z okresu wojny tj.: Ferdynand Foch, Erich Ludendorf. Jack Pershing, Douglas Haig, Aleksy Brusiłow, Karol I Habsburg, Józef Dowbór Muśnicki i Józef Piłsudski.
Wystawę zamykają pamiątki z „Archiwów Rodzinnych” pracowników Archiwum Państwowego w Poznaniu. Są to fotografie i także pocztówki z frontu zachodniego, łuska naboju czy pamiątkowy pierścień. Postanowiliśmy w ten sposób uczcić naszych przodków, którzy byli nieznanymi, „cichymi bohaterami”, a także ofiarami „Wielkiej Wojny”.
Wystawę prezentowana jest w holu Archiwum Państwowego w Poznaniu, można ją zwiedzać do 30 stycznia 2015 r. w godzinach pracy Archiwum.